Το Ινστιτούτο Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης
(Ι.Π.Ο.Δ.Ε.) ιδρύθηκε το 1996 (Ν. 2413/96 "Η Ελληνική παιδεία στο εξωτερικό, η διαπολιτισμική εκπαίδευση και άλλες διατάξεις", ΦΕΚ 124/τ.α΄/ 17 - 06 - 96). Είναι το επίσημο συμβουλευτικό όργανο της Πολιτείας σε ζητήματα Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης.

Διοικείται από επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο στο οποίο συμμετέχουν εκπρόσωποι του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου, της Διεύθυνσης Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης του ΥΠ.Ε.Π.Θ., του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού και καθηγητές ελληνικών ΑΕΙ.

Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου και του Ι.Π.Ο.Δ.Ε. είναι ο καθηγητής κ. Τσουρούλας  Θεόδωρος και Αντιπρόεδρος ο εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης κ. Δημητρόπουλος Γεώργιος. Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου είναι ο αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ. Κοντάκος Αναστάσιος, ο καθηγητής Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Ζεγκίνης Ευστράτιος, ο σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου κ. Μπερερής Πέτρος, ο Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού κ. Ασλανίδης Αγαθάγγελος και ο προϊστάμενος της ΔΙ.Π.Ο.Δ.Ε. του ΥΠ.Ε.Π.Θ. κ. Πριόνας Χαράλαμπος.

Το Ι.Π.Ο.Δ.Ε. στηρίζει τη λειτουργία του σε πέντε τμήματα:
- Οικονομικής και Γραμματειακής Υποστήριξης
- Σχεδιασμού, Ερευνών και Μελετών
- Σχολικής Υποστήριξης και Επιμόρφωσης
- Συνεργασίας με Τοπικές Αρχές, Φορείς και Κοινότητες
- Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης. 
 

Το Ινστιτούτο Παιδείας Ομογενών και Διαπολιτισμικής Εκπαίδευσης (Ι.Π.Ο.Δ.Ε.) συγκαταλέγεται στους οργανισμούς που εποπτεύονται από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Βασική του αποστολή είναι η προώθηση της ελληνικής παιδείας στους ομογενείς, κυρίως στα παιδιά και τους νέους, και η υποβοήθηση της εκπαιδευτικής ένταξης των μεταναστών και των παλιννοστούντων μαθητών καθώς επίσης των μαθητών που προέρχονται από ευάλωτα στον εκπαιδευτικό αποκλεισμό κοινωνικο-πολιτισμικά περιβάλλοντα.

Το ΙΠΟΔΕ ενεργοποιείται ταυτόχρονα για τη διδασκαλία και διάδοση της ελληνικής γλώσσας και στοιχείων του ελληνικού πολιτισμού στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ, τον Καναδά, την Αυστραλία και σε άλλα μέρη του κόσμου όπου εκδηλώνεται ενδιαφέρον για την επαφή παιδιών και νέων σχολικής ηλικίας με την ελληνική γλώσσα και τον πολιτισμό.

Για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις αυτές, το ΙΠΟΔΕ κάνει χρήση των αρμοδιοτήτων του οι οποίες ανάμεσα στα άλλα του επιτρέπουν:
- Nα καταρτίζει Προγράμματα Σπουδών
- Nα παράγει διδακτικά εγχειρίδια και διδακτικά βοηθήματα
- Nα επιμορφώνει εκπαιδευτικούς και στελέχη της εκπαίδευσης
- Nα παρακολουθεί την εφαρμογή εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε επίπεδο σχολικής μονάδας και να τα ενισχύει στην πράξη
- Nα αξιολογεί από παιδαγωγική σκοπιά τα αποτελέσματα εκπαιδευτικών παρεμβάσεων στον τομέα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης
- Nα διεξάγει εκπαιδευτική έρευνα στον τομέα της αρμοδιότητάς του
- Nα συμβουλεύει την Πολιτεία για τη χάραξη εκπαιδευτικής πολιτικής και την εφαρμογή εκπαιδευτικών παρεμβάσεων και καινοτομιών στον τομέα της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης

 

Διαπολιτισμική Εκπαίδευση

 Εκπαιδευτική ένταξη μεταναστών

Εδώ και μια δεκαετία περίπου η Ελλάδα βιώνει μια αλλαγή: από χώρα αποστολής μεταναστών και τροφοδότη της ελληνικής διασποράς, έγινε πλέον η ίδια χώρα υποδοχής μεταναστών. Για πολλούς μετανάστες από τις γειτονικές βαλκανικές χώρες, από χώρες της ανατολικής Ευρώπης, της Μεσογείου, της Ασίας και της Αφρικής η χώρα μας αποτελεί ενδιάμεσο σταθμό ή μακροπρόθεσμο προορισμό. Ταυτόχρονα με τη μετανάστευση, η φιλελεύθερη νομοθεσία της Ελλάδας σε θέματα προσφύγων την κάνει τόπο φιλοξενίας πολλών ανθρώπων που για να αποφύγουν απάνθρωπες συνθήκες ή και για να προστατεύσουν την ίδια τους τη ζωή και τη ζωή των οικείων τους, αποφασίζουν να ζητήσουν άσυλο στη χώρα μας. Αλλά οι μετανάστες και οι πρόσφυγες έχουν ή δημιουργούν οικογένειες και τα παιδιά έχουν ανάγκη σχολείου και παιδείας.

Εκπαιδευτική ένταξη παλιννοστούντων

Οι αλλαγές που έχουν συντελεσθεί τα τελευταία χρόνια στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης και η φιλελευθεροποίηση των ρυθμίσεων σε ό,τι αφορά τις μετακινήσεις, επέτρεψαν σε εκατοντάδες χιλιάδες ομογενείς από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης να μετεγκατασταθούν με δική τους απόφαση στην Ελλάδα. Το όνειρο της παλιννόστησης όμως δεν τελειώνει με την εγκατάσταση: περνά και μέσα από την παιδεία των παλιννοστούντων μαθητών.

Η δημόσια εκπαίδευση κοινό αγαθό

Μπορεί επίσημα η εκπαίδευση να ορίζεται εδώ και πολλές δεκαετίες με βάση το σύνταγμα και την εκπαιδευτική νομοθεσία κοινό αγαθό, στο οποίο κάθε πολίτης δικαιούται να έχει πρόσβαση, αλλά ακόμη και σήμερα υπάρχουν ομάδες του πληθυσμού που για ποικίλους λόγους δεν αποκτούν τους αναγκαίους για την επαγγελματική και κοινωνική ένταξη εκπαιδευτικούς τίτλους. Μια κοινωνία που ενδιαφέρεται για την καταπολέμηση του εκπαιδευτικού αποκλεισμού είναι φυσικό να φροντίζει για την πρόληψή του. Οι όποιες ιδιαιτερότητες του μαθητή - θρησκεία, γλώσσα, κοινωνικο-οικονομική κατάσταση των γονέων, τρόπος ζωής - δεν μπορούν να αποτελέσουν άλλοθι για το σχολείο. Η παιδεία είναι κοινό αγαθό και περιλαμβάνει ως ένα σημαντικό βαθμό κοινούς στόχους και περιεχόμενα.

Το ΙΠΟΔΕ, ως αρμόδιο όργανο της πολιτείας για τα ζητήματα ετερότητας στην εκπαίδευση, ανταποκρίνεται στις ανάγκες για την εισαγωγή και ενίσχυση της διαπολιτισμικής διάστασης στην ελληνική εκπαίδευση, και συγκεκριμένα:

1. Καταρτίζει, παρακολουθεί την εφαρμογή, ενισχύει και αξιολογεί εκπαιδευτικά προγράμματα για την ομαλή ένταξη των μεταναστών και των παλιννοστούντων μαθητών στα σχολεία της χώρας, και ειδικότερα στα σχολεία διαπολιτισμικής εκπαίδευσης
2. Παράγει διδακτικό υλικό για τη στήριξη της διδασκαλίας της ελληνικής γλώσσας, την ενίσχυση των επιδόσεων των μαθητών στα υπόλοιπα μαθήματα και την εισαγωγή της διαπολιτισμικής διάστασης στα προγράμματα του σχολείου
3. Παράγει επιμορφωτικό υλικό για τις ανάγκες επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών, των συμβούλων και των στελεχών της εκπαίδευσης πάνω σε ζητήματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης
4. Σχεδιάζει και οργανώνει επιμορφωτικές δραστηριότητες για εκπαιδευτικούς, σχολικούς συμβούλους και στελέχη διοίκησης της εκπαίδευσης πάνω σε ζητήματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης
5. Αποτυπώνει την εκπαιδευτική πραγματικότητα στη χώρα σε σχέση με την παρουσία και την πορεία μέσα από τους σχολικούς θεσμούς των αλλοδαπών, παλιννοστούντων μαθητών και των μαθητών που προέρχονται από ευάλωτα στον εκπαιδευτικό αποκλεισμό κοινωνικο-πολιτισμικά περιβάλλοντα